Στο σχολείο μας φοιτούν μαθητές όχι μόνο από το Βαλτερό όπου και βρίσκεται αλλά και από όμορα χωριά, του Γεφυρουδίου και της Αμμουδιάς.
Λίγα λόγια για την ιστορία τους…
ΒΑΛΤΕΡΟ
Το Βαλτερό είναι ένα μικρό χωριό περίπου 1100 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Ανήκει στον δήμο Ηράκλειας , βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της εύφορης πεδιάδας του ποταμού Στρυμόνα στον κεντρικό δρόμο Σερρών – Ηράκλειας (22 χιλ. από τις Σέρρες) και περίπου 20 χιλ. από την λίμνη Κερκίνη. Οι κάτοικοί του είναι ντόπιοι και Θρακιώτες.
Ιστορία Τουρκοκρατίας
Το χωριό είναι γνωστό από την εποχή της τουρκοκρατίας με το όνομα Μπαρακλή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η διοικητική διαίρεση της Μακεδονίας είχε τέσσερα στάδια.
Α) Βιλαέτι που είναι η μεγάλη διοικητική περιφέρεια.
Β) Σαντζάκι είναι ο νομός.
Γ) Καζάς που είναι η επαρχία.
Δ)Μουδιρλίκι που είναι η υποδιοίκηση.
Το Μπαρακλή , το πρώτο όνομα του χωριού μας, ανήκει στον Καζά Δεμίρ Χισάρ (Σιδηροκάστρου) και ήταν
συνοικισμός και μαζί με το Γεφυρούδι ανήκαν στην τότε κοινότητα Κουμπλή (Αμμουδιά).
Κατά την διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου πολέμου 1914 -1918 η περιοχή Ρούπελ και τα 23 χωριά της περιοχής Σιδηροκάστρου παραδόθηκαν στους Γερμανούς που συνεργάζονταν με τους Βουλγάρους.
Έντεκα (11) από τα είκοσι τρία (23) χωριά που δεν συνεργάστηκαν με τους Βουλγάρους εκτοπίστηκαν με το πρόσχημα τη δίωξη των κατασκόπων.
Το Μπαρακλή ήταν ένα από τα 11 χωριά που δεν συνεργάστηκαν με τους Βουλγάρους. Συνέπεια αυτής της στάσης ήταν όλοι οι κάτοικοί του οι γηγενείς χριστιανοί το 1916 εκτοπίσθηκαν στην Βουλγαρία στο Στάρτσοβο Πετριτσίου και στην Βουλγαροκρατούμενη Παλαιά Σερβία , επέστρεψαν μετά από 2 έτη τον Οκτώβριο 1918 βρίσκοντας μόνο ερείπια.
Το όνομα του χωριού.
Όπως προαναφέραμε την εποχή της Τουρκοκρατίας το όνομα του χωριού ήταν Μπαρακλή. Οι απόψεις για την προέλευση του ονόματος διίστανται.
Λέγεται ότι ενδεχομένως προήλθε από τη λέξη Μπαϊράκι – Επανάσταση που σήκωσαν οι κάτοικοι του χωριού κατά των Τούρκων .
Η δεύτερη εκδοχή είναι από τις μπάρες –λασπόνερα που υπήρχαν στην περιοχή λόγω του Στρυμόνα του οποίου τα νερά έτρεχαν ανεξέλεγκτα.
Μια Τρίτη εκδοχή είναι η καταγωγή του Μπέι (κατοικούσε στο χωριό) που ήταν από το Μπαρακλή της Σμύρνης , χωριό το οποίο υπάρχει και σήμερα.
Το 1922 με την ανταλλαγή πληθυσμών έφθασαν στο Μπαρακλή κατά οικογένειες τα δύο θρακικά φύλα. Οι Καραμπιναριώτες και οι Μπασιώτες. Οι Καραμπιναριώτες κατάγονται από το Καραμπινάρ της Ανατολικής Θράκης που βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ανδριανούπολης ανάμεσα στην Ανδριανούπολη και την Κεσσάνη, το χωριό υπάρχει ακόμη στην Τουρκία. Οι Καραμπιναριώτες αρχικά εγκαταστάθηκαν στο χωριό Λύρα που βρίσκεται έξω από την Αλεξανδρούπολη. Με την προτροπή κάποιου Ανθουλάκη που γνώριζε την περιοχή του Μπαρακλή και τους διαβεβαίωσε ότι υπάρχουν πολλά νερά πλούσιοι βοσκότοποι και καθαρό πόσιμο νερό άρχισαν να έρχονται στο Μπαρακλή. Για το δεύτερο φύλο των Μπασιωτών γνωρίζουμε ότι η καταγωγή τους είναι από το Μπασίκ της σημερινής Κεσάνης της Τουρκίας.
Το 1927 όταν κυβερνήτης της Ελλάδας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος το χωριό ονομάστηκε Βαλτερό , λόγω του εύφορου εδάφους της περιοχής και συγχρόνως αποσπάστηκε από την κοινότητα Αμμουδιάς και αναγνωρίστηκε ως αυτόνομη κοινότητα.
Οι κάτοικοι του Βαλτερού ταλαιπωρήθηκαν μέχρι το χωριό να πάρει τη σημερινή μορφή. Η ελονοσία στην περιοχή θέριζε τις ζωές των κατοίκων.
Την δεκαετία του 1950 άρχισαν τα αποστραγγιστικά έργα και η διευθέτηση της ροής των νερών του Στρυμόνα. Έτσι οι κάτοικοι απαλλαχτήκαν από την ελονοσία και παραδόθηκε σε αυτούς γόνιμη καλλιεργήσιμη γη. Το 1936 έγινε διανομή της γης.
Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια βαμβακιού κυρίως αλλά και με την καλλιέργεια άλλων αγροτικών προϊόντων. Επίσης είναι πολύ αναπτυγμένη και η κτηνοτροφία καθώς στο χωριό έχουν δημιουργηθεί μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες.
Το χωριό άρχισε να αναπτύσσεται κυρίως μετά το 1960.
Λόγω της μεγάλης ανάπτυξης στο χωριό , δεν υπήρξε μεγάλη εσωτερική ή εξωτερική μετανάστευση. Οι νέοι έμειναν στο χωριό δίνοντας περαιτέρω ζωή και ανάπτυξη στην περιοχή.
Ευχαριστούμε πολύ τον πρόεδρο του Βαλτερού κ. Αλέξανδρο Βλάχο και τον πρόεδρο της σχολικής επιτροπής του δήμου Ηράκλειας κ. Αθανάσιο Δάγκο για τις πολύτιμες πληροφορίες που αφορούν το χωριό μας.
AΜΜΟΥΔΙΑ ΣΕΡΡΩΝ
Το χωριό μας
Η Αμμουδιά είναι ένα χωριό του Νομού Σερρών , χτισμένο σε υψόμετρο 30μ. Διοικητικά ανήκει στην δημοτική ενότητα Σκοτούσσης του Δήμου Ηράκλειας. Έχει απόσταση 22 χλμ. Από την πόλη των Σερρών και ανήκει στην επαρχία Σιντικής . Έχει πληθυσμό 992 κατοίκους , σύμφωνα με την απογραφή τοτ 2011.
Το παλιό όνομα του χωριού είναι << Κουμπλί >> και προέρχεται από την λέξη << γουμ >>, που σημαίνει άμμος. Άγνωστο παραμένει το πότε εγκατάστηκαν οι πρώτοι κάτοικοι , με πιθανότερο το έτος 1830. Η προφορική παράδοση λέει ότι η σημερινή θέση είναι η τρίτη ή τέταρτη , καθώς οι κάτοικοι μετακινούνταν λόγω πλημμύρων ή λόγω της μεταδοτικής ασθένειας της χολέρας. Την πρώτη φορά εγκαταστάθηκαν 2 χλμ. νότια της Ηράκλειας, κοντά στο χωριό Σαρακατσαναίικο.
Λέγεται ότι στη σημερινή θέση προυπήρχε ένα περιβόλι με μια οικογένεια, κοντά στην οποία ήρθαν κι άλλοι κι έτσι δημιουργήθηκε το σημερινό χωριό. Το 1924 εγκαταστάθηκαν στο χωριό Πόντιοι πρόσφυγες, οι οποίοι ήρθαν από το χωριό του Ακ Νταγ Μαντέν του Πόντου , της Μητροπόλεως Χαλδαίας. Επίσης, παλαιότερα στην κοινότητα υπάγονταν και τα χωριά Βαλτερό και Γεφυρούδι.
Όσον αφορά τις παροχές , το ηλεκτρικό ρεύμα ήρθε στο χωριό για πρώτη φορά τον χειμώνα του 1952 ή 1953, ενώ η άντληση του νερού γινόταν παλαιότερα με τουλούμπες και πηγάδια.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία , όπως με τη καλλιέργεια ζαχαρότευλων , καλαμποκιού βαμβακιού, φυστικιού (αραχίδας) κ.ά. Το χωριό φημίζεται πανελλήνια ότι παράγει το καλύτερο και νοστιμότερο φυστίκι στην Ελλάδα, γι’ αυτό και το γνωρίζουν όλοι ως το Φυστικοχώρι του σερραικού κάμπου.
Στις 13 Οκτωβρίου 2012 διεξάγεται η πρώτη γιορτή φυστικιού. Σκοπός της εκδήλωσης είναι η ανάδειξη και προβολή του τοπικού προιόντος , καθώς και η προώθησή του σε νέες αγορές. Η εκδήλωση αυτή συνεχίστηκε με μεγάλη επιτυχία μέχρι και τις 13 Οκτωβρίου 2019. Δυστυχώς η πανδημία covid-19, δεν επέτρεψε να συνεχιστεί αυτή η εκδήλωση.
Προστάτης Άγιος της Αμμουδιάς είναι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 29 Αυγούστου ,<< Αποκεφάλιση του Ιωάννη Προδρόμου>>.
Το Δημοτικό Σχολείο Αμμουδιάς λειτούργησε για πρώτη φορά το 1884 σε μια αίθουσα στην αυλή της σημερινής εκκλησίας . Μετά από άγνωστο χρονικό διάστημα το σχολείο μεταφέρθηκε στη σημερινή κοινότητα και στον πόλεμο του 1918 καταστράφηκε ολοσχερώς. Το 1926 ή 1927 χτίστηκε ένα κτίριο με 3 αίθουσες στην σημερινή του θέση. Το 1952 έγινε μια προσθήκη άιθουσας. Την τριετία 1964-1967 προστέθηκαν κι άλλες αίθουσες , αποκτώντας τη σημερινή του μορφή. Το 2009 λειτούργησε το σχολείο για τελευταία φορά με 20 μαθητές περίπου . Σήμερα όλοι οι μαθητές μεταφέρονται και φοιτούν στο Δημοτικό Σχολείο Βαλτερού.
Επιμέλεια: Παπαδοπούλου Ελευθερία , μαθήτρια Ε τάξης.
ΓΕΦΥΡΟΥΔΙ
Το Γεφυρούδι βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της κοιλάδας του Στρυμόνα. 18 Km βορειοδυτικά της πόλης των Σερρών. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2022 αριθμεί 500 κατοίκους ενώ πολλοί Γεφυρουδιώτες βρίσκονται στην Αμερική, Γερμανία, Σουηδία , Αθήνα, Θεσσαλονίκη , Ρόδο , Κω και Σέρρες.
Στην περίοδο της Τουρκικής Διοίκησης , η ονομσία του χωριού ήταν ‘’ΚΙΟΥΠΡΙ’’ που σημαίνει γέφυρα.
Γεφύρια πολλά και σημαντικά δεν υπάρχουν στο χωριό που να δικαιολογούν το όνομά του. Η εξήγηση που μπορεί να δώσει κανείς είναι , ότι κατά την αρχαιότητα , τότε που τα νερά του Στρυμόνα κυλούσαν ανεξέλεγκτα , υπήρχαν μεταξύ των Κρουσίων και του Μενοίκιου όρους , εννέα λίμνες με μεγαλύτερη την λίμνη ΠΡΑΣΙΑΔΑ , στην κοιλάδα αυτή με τις εννέα λίμνες , υπήρχαν διάσπαρτοι λιμναίοι οικισμοί. Ένας απ αυτούς ήταν και ο οικισμός Γεφυρουδίου , που πήρε το όνομά του , από τα πολλά ξύλινα γεφύρια που κατασκεύαζαν οι κάτοικοι για να επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και με τον ορεινό όγκο που βρίσκεται 3 Km ανατολικά του Γεφυρουδίου.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες Γεφυρουδιωτών , ο ντόπιος πληθυσμός κατοικούσε στο χωριό από τις αρχές του 19ου αιώνα , εως εκεί έφτανε η μνήμη των μαρτύρων και είχε μόνιμη κατοικία στο Γεφυρούδι, πολλές φορές όμως μετακινούνταν προς τις περιοχές της Σερβίας και της Βουλγαρίας που κι αυτές τελούσαν υπό Τουρκική Διοίκηση.
Άλλες φορές η μετακίνηση γινόταν για ανεύρεση καλύτερης τύχης και συμπλήρωση εισοδήματος και άλλες φορές αναγκαστικά (ντουρντουβάκια). Με την χάραξη των συνόρων το 1913 πολλοί Γεφυρουδιώτες έμειναν για πάντα στη Βουλγαρία.
Το 1916 αρκετές οικογένειες Σαρακατσαναίων , εγκαταστάθηκαν στο Γεφυρούδι, ενώ πολύ περισσότερες οικογένειες Θρακιωτών , έκαναν το ίδιο το 1922-1924. Έτσι ο πληθυσμός του χωριού μεγάλωσε. Τα πρώτα χρόνια μετά το 1916 και μετά το 1922-1924 η συνύπαρξη του ντόπιου πληθυσμού (70%) από τη μια και του Θρακιώτικου και Σαρακατσάνικου (30%)από την άλλη πέρασε αρκετές δυσκολίες , όπως συμβαίνει συνήθως στις μετακινήσεις πληθυσμών. Σιγά σιγά όμως μετά το 1960 , οι αντιθέσεις άρχισαν να αμβλύνονται και όλοι μαζί αργά και σταθερά προχωρούσαν και προχωρούν ενωτικά και αναπτυξιακά.
Αγροτικός ο πληθυσμός του Γεφυρουδίου , με κύριες καλλιέργειες το βαμβάκι , το καλαμπόκι , τοσιτάρι το κριθάρι και αργότερα τα φιστίκια και τα ζαχαρότευτλα.
Η συλλογή του βαμβακιού γινόταν με τα χέρια , όπως και το θέρισμα των σιτηρών που για αρκετό καιρό παρέμειναν στο χωράφι (σε θημωνιές ή στάβες) , και κατόπιν με τα κάρα μεταφέρονταν τα δεμάτια στους χώρους αλωνισμού όπου οι πατόζες ξεχώριζαν τον καρπό από τα άχυρα. Γνωστοί πατοζιέρηδες αναφέρονται οι Κούλελης και Δομτζίδης από το Γεφυρούδι.
Η ψυχαγωγία των Γεφυρουδιωτών εξαντλούνταν στα ΚΑΦΕΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ του χωριού όπως ήταν η ΠΡΟΟΔΟΣ του κ. Σοκόλη Θωμά , η ΕΙΛΙΚΡΊΝΕΙΑ του κ.Δημητρίου Ταουσάνη , τα καφενεία Τόσιου , Τζαμπάζη , Ματθαίου , Αλτιντζή , Χρυσανθόπουλου και στο Φαληράκι στη Σιδηροδρομική στάση.
Η παράδοση αναφέρει ότι το θρησκευτικό συναίσθημα των Γεφυρουδιωτών ήταν έντονα αναπτυγμένο. Επτά εκκλησίες λέγεται ότι υπήρχαν στο Γεφυρούδι. Η σημερινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε περίπου το 1880.
Το δημοτικό Σχολείο του Γεφυρουδίου ήταν κάποτε εξαθέσιο και φοιτούσαν σ αυτό περίπου 150 μαθητές . Σήμερα το Σχολείο είναι κλειστό από το 2011 λόγω κατάργησης και συγχώνευσης στο 6/θέσιο Δημοτικό Σχολείο του Βαλτερού.
Ο οικισμός Γεφυρουδίου μαζί με τους οικισμούς Βαλτερού και Αμμουδιάς αποτελούσαν μέχρι το 1924 μία κοινότητα και το Διοικητικό κέντρο ήταν στην Αμμουδιά.
Το 1924 το Βαλτερό δημιούργησε αυτόνομη κοινότητα και μετά από 25 χρόνια το ίδιο έγινε και με το Γεφυρούδι.
Στην καταγραφή της σύντομης αυτής ιστορικής περιγραφής χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές:
Α) Ιστορία των Σερρών και της περιφέρειας του Γ.Καφταντζή.
Β) Μαρτυρίες των κατοίκων του Γεφυρουδίου.
Γ) Αρχειακό υλικό από μελέτη του κυρίου Γ.Μυγδάλη
Ευχαριστούμε πολύ τον αγαπητό φίλο , και συνάδελφο κύριο Χρήστο Αλταντζή για την παραχώρηση του αρχειακού υλικού .
Επιμέλεια, σύνταξη , ΤΑΟΥΣΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ